آزمون IMAT یا International Medical Admission Test آزمون ورودی رسمی دانشگاههای دولتی ایتالیا برای دورههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به زبان انگلیسی است. این آزمون هر سال در ماه سپتامبر برگزار میشود و هزاران دانشجوی بینالمللی برای چند صد صندلی محدود رقابت میکنند.
یکی از پرسشهای پرتکرار دانشجویان ایرانی این است:
«آیا میتوان بدون شرکت در آزمون IMAT وارد رشته پزشکی در ایتالیا شد؟»
پاسخ کوتاه این است: بله، اما فقط در شرایط خاص. در ادامه به بررسی دقیق این شرایط میپردازیم.
اهمیت آزمون IMAT
آزمون IMAT (International Medical Admission Test) آزمون ورودی رسمی دانشگاههای دولتی انگلیسیزبان در ایتالیا است. این آزمون توسط وزارت آموزش و تحقیقات ایتالیا (MIUR) طراحی میشود و شامل مباحث:
- زیستشناسی
- شیمی
- فیزیک
- ریاضی
- منطق و درک متون علمی
📌 رقابت در IMAT وجود دارد، اما در سطحی متوسط و کاملاً قابل مدیریت است. بسیاری از دانشجویان بینالمللی هر سال با آمادگی معمولی و گذراندن دورههای آموزشی استاندارد میتوانند رتبه موردنیاز خود را کسب کنند.
نکته مهم این است که برخلاف کنکورهای سنگین داخلی، در IMAT تمرکز روی دروس پایه و مهارتهای حل تست است. بنابراین دانشجویانی که منابع مناسب و یک برنامهریزی خوب داشته باشند، شانس قبولی بالایی خواهند داشت.
مسیرهای جایگزین برای تحصیل پزشکی بدون IMAT
۱. دانشگاههای خصوصی پزشکی
دانشگاههای خصوصی ایتالیا شرایط پذیرش مستقل دارند و IMAT در آنها الزامی نیست. این دانشگاهها معمولاً:
- آزمون اختصاصی یا مصاحبه داخلی برگزار میکنند.
- دورههای پزشکی را به زبان انگلیسی ارائه میدهند.
- شهریه بالاتری دارند (۱۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ یورو در سال).
نمونه دانشگاههای خصوصی معتبر:
- Humanitas University (میلان)
- UniCamillus (رم)
- San Raffaele University (میلان)
- Campus Bio-Medico (رم)
📌 این مسیر سادهتر از دانشگاههای دولتی است، اما نیازمند توان مالی بالاتر است.
۲. دورههای به زبان ایتالیایی (ترم فیلتر)
از سال تحصیلی ۲۰۲۵/۲۰۲۶، آزمون ورودی کلاسیک برای دورههای ایتالیایی (Tolc-Med) حذف شده و به جای آن ترم فیلتر (Semestre Filtro) معرفی شده است.
- دانشجو ابتدا در یک ترم سهماهه شرکت میکند.
- دروس پایه (زیست، شیمی، فیزیک) را میگذراند.
- امتحانات کشوری برگزار میشود و بر اساس نمره رتبهبندی انجام میگیرد.
- در صورت قبولی میتواند به پزشکی ادامه دهد، و در غیر این صورت وارد رشتههای مشابه (مانند بیوتکنولوژی، زیستشناسی یا داروسازی) میشود.
📌 در این مسیر نیازی به IMAT نیست، اما باید به زبان ایتالیایی مسلط باشید.
۳. انتقالی از سایر کشورها
دانشجویانی که در کشورهای دیگر در حال تحصیل پزشکی هستند، میتوانند برای انتقال به دانشگاههای ایتالیا اقدام کنند. این انتقال معمولاً به ترمهای بالاتر انجام میشود و نیازی به IMAT ندارد.
البته:
- ظرفیت محدود است.
- شرایط دانشگاه مقصد و تطبیق واحدها بسیار سختگیرانه است.
- معمولاً فقط برای دانشجویان سالهای اول و دوم امکانپذیر است.
مسیرهایی که نباید فریب خورد
بعضی موسسات تبلیغ میکنند که میتوان «بدون آزمون و کاملاً آسان» در ایتالیا پزشکی خواند. این ادعاها اغلب فریبنده است. واقعیت این است که:
- ورود به دانشگاههای دولتی انگلیسیزبان فقط از طریق IMAT ممکن است.
- تنها استثناها: دانشگاههای خصوصی با آزمون داخلی، دورههای ایتالیایی (ترم فیلتر)، و انتقالی از سایر کشورها.
- اگر موسسهای وعده پذیرش پزشکی بدون هیچ آزمون یا غربالگری علمی بدهد، باید با احتیاط برخورد کرد.
مزایای تحصیل پزشکی بدون IMAT
۱. مسیر سادهتر برای ورود
بزرگترین مزیت این است که دانشجو لازم نیست برای آزمونی سخت و رقابتی مثل IMAT ماهها یا حتی سالها آماده شود. در مسیرهایی مثل دانشگاههای خصوصی یا ترم فیلتر، فرآیند پذیرش سادهتر است و بیشتر بر روی آمادگی علمی پایه و مدارک زبانی تمرکز دارد.
۲. رقابت کمتر نسبت به آزمون IMAT
در آزمون IMAT هر سال هزاران داوطلب برای چند صد صندلی رقابت میکنند. اما در دانشگاههای خصوصی، ظرفیت کمتر است و به دلیل شهریه بالا، متقاضیان کمتری شرکت میکنند. این یعنی احتمال قبولی بیشتر است. در ترم فیلتر هم رقابت وجود دارد، ولی به شکل «آزمونهای در طول ترم» است و نه فقط یک آزمون چندساعته.
۳. امکان شروع سریعتر تحصیل
دانشجویی که وارد دانشگاه خصوصی میشود یا در ترم فیلتر ثبتنام میکند، میتواند همان سال تحصیل خود را آغاز کند و وارد محیط دانشگاه شود. در مقابل، در مسیر IMAT اگر کسی موفق نشود، باید یک سال کامل صبر کند تا دوباره آزمون بدهد.
۴. تجربه آموزش عملی و بالینی زودتر
در بسیاری از دانشگاههای خصوصی، از همان سال اول یا دوم دانشجو به بیمارستانهای وابسته دسترسی دارد. این فرصت تجربه عملی و بالینی سریعتر، یک مزیت بزرگ در مقایسه با مسیرهای دولتی محسوب میشود.
۵. تنوع مسیرها و انعطافپذیری
بدون IMAT چند گزینه وجود دارد: دانشگاه خصوصی، ترم فیلتر ایتالیایی، یا انتقالی از سایر کشورها. این تنوع باعث میشود دانشجو بتواند بر اساس شرایط مالی، زبانی و علمی خود یکی از مسیرها را انتخاب کند.
معایب تحصیل پزشکی بدون IMAT
۱. شهریه بسیار بالاتر در دانشگاههای خصوصی
هزینه سالانه دانشگاههای خصوصی ۱۵ تا ۲۰ هزار یورو است، یعنی در یک دوره ۶ ساله حدود ۹۰ تا ۱۲۰ هزار یورو فقط برای شهریه پرداخت میشود. اگر هزینه زندگی هم حساب شود، فشار مالی سنگینی به خانواده وارد خواهد شد.
۲. نیاز به تسلط کامل به زبان ایتالیایی (در ترم فیلتر)
ترم فیلتر فقط به زبان ایتالیایی برگزار میشود. این یعنی دانشجویانی که به این زبان مسلط نباشند، شانسی برای موفقیت ندارند. یادگیری زبان ایتالیایی در حد B2 یا C1 زمان و انرژی زیادی میخواهد و برای برخی افراد مانع بزرگی است.
۳. ظرفیت محدود در مسیر انتقالی
انتقالی از دانشگاههای خارجی به ایتالیا از نظر تئوری ممکن است، اما ظرفیت آن بسیار محدود است. دانشگاهها فقط تعداد کمی دانشجو میپذیرند و اولویت با کسانی است که در رشته پزشکی در کشورهای اروپایی تحصیل کردهاند. بنابراین این مسیر برای اکثر متقاضیان عملی نیست.
۴. بورسیههای کمتر و فشار مالی بیشتر
برخلاف دانشگاههای دولتی که بورسیههای منطقهای DSU و کمکهزینههای مختلف دارند، در دانشگاههای خصوصی بورسیه بسیار محدود است. بیشتر دانشجویان باید تمام هزینهها را شخصاً پرداخت کنند. حتی در ترم فیلتر هم بورسیهها محدود به برخی شرایط خاص هستند.
۵. کاهش فرصت رقابت علمی
یکی از ویژگیهای IMAT این است که دانشجو وارد یک رقابت جهانی میشود و بهترینها انتخاب میشوند. حذف این رقابت در دانشگاههای خصوصی ممکن است باعث شود سطح علمی محیط کلاس پایینتر باشد. دانشجو با چالش علمی کمتری روبهرو میشود که میتواند روی انگیزه و کیفیت آموزش تأثیر منفی داشته باشد.
۶. ریسک اعتبار و ادامه تحصیل
برخی دانشگاههای خصوصی کمتر شناختهشدهاند و مدرک آنها ممکن است برای ادامه تحصیل یا کار در برخی کشورها چالش ایجاد کند. در حالی که دانشگاههای دولتی ایتالیا بهطور گسترده در جهان معتبر هستند.
۷. فشار روانی و مالی خانواده
پرداخت سالانه شهریه بالا + هزینه زندگی در شهری مثل میلان یا رم (حداقل ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو در ماه) برای یک خانواده فشار زیادی ایجاد میکند. این موضوع در درازمدت میتواند تبدیل به دغدغهای جدی شود.
جمع بندی
اگر هدف شما تحصیل پزشکی در دانشگاههای دولتی انگلیسیزبان ایتالیا است، تنها راه مطمئن شرکت در آزمون IMAT است. اما اگر:
- توانایی مالی دارید → دانشگاههای خصوصی بهترین گزینهاند.
- به زبان ایتالیایی مسلط هستید → میتوانید از مسیر ترم فیلتر وارد شوید.
- در کشور دیگری پزشکی میخوانید → احتمال انتقالی وجود دارد.
در غیر این صورت، بهتر است زمان و انرژی خود را روی آمادگی برای IMAT متمرکز کنید، چراکه همچنان اصلیترین و پرطرفدارترین مسیر ورود به پزشکی در ایتالیا است.
سوالات متداول درباره تحصیل پزشکی بدون IMAT
۱. آیا واقعاً میتوان بدون آزمون IMAT در ایتالیا پزشکی خواند؟
بله، اما فقط از طریق مسیرهای خاص مثل دانشگاههای خصوصی با آزمون داخلی، دورههای ایتالیایی (ترم فیلتر) یا انتقالی از دانشگاههای دیگر.
۲. آیا دانشگاههای دولتی انگلیسیزبان بدون IMAT دانشجو میپذیرند؟
خیر. پذیرش در دانشگاههای دولتی انگلیسیزبان فقط از طریق آزمون IMAT امکانپذیر است.
۳. دانشگاههای خصوصی ایتالیا چه جایگزینی برای IMAT دارند؟
دانشگاههایی مانند Humanitas، UniCamillus و San Raffaele آزمون اختصاصی یا مصاحبه علمی برگزار میکنند. این آزمونها سادهتر از IMAT هستند و رقابت متوسطی دارند.
۴. ترم فیلتر چیست و چه ارتباطی با IMAT دارد؟
ترم فیلتر یک دوره سهماهه به زبان ایتالیایی است که شامل دروس پایه (زیست، شیمی، فیزیک) میشود. پذیرش در رشته پزشکی ایتالیایی از طریق این ترم انجام میشود و نیازی به IMAT ندارد.
۵. آیا امکان گرفتن انتقالی بدون IMAT وجود دارد؟
بله. اگر دانشجو در کشور دیگری پزشکی بخواند، میتواند برای انتقال به دانشگاههای ایتالیا اقدام کند. اما ظرفیت محدود است و شرایط سختگیرانهای وجود دارد.
۶. آیا مسیرهای بدون IMAT آسانتر از خود آزمون هستند؟
این مسیرها معمولاً رقابت متوسطی دارند و سادهتر از IMAT به نظر میرسند، اما هزینه بالاتر (در دانشگاههای خصوصی) یا نیاز به زبان ایتالیایی (در ترم فیلتر) را به همراه دارند.
۷. کدام گزینه برای دانشجویان ایرانی بهتر است؟
اگر به زبان انگلیسی مسلطید و به دنبال شهریه پایین هستید، شرکت در IMAT بهترین مسیر است. اگر توانایی مالی دارید، دانشگاه خصوصی گزینه مناسبی است. اگر زبان ایتالیاییتان خوب است، میتوانید وارد ترم فیلتر شوید.